07-05-2024 | Voor de renovatie van de Hemsterhuisbrug werkte de gemeente samen met bewoners, ondernemers en belangenorganisaties. Chris, Peter en Koos vertellen over die samenwerking.

Chris houdt van de stad. De ideeën om de stad te verbeteren, stromen bij hem als water door een gracht. Ooit won hij een prijs voor het idee dat er rondvaartboten in Den Haag moesten komen, en sinds 2002 vaart hij daar zelf mee rond over de Haagse grachten. Hij heeft het altijd jammer gevonden dat het niet ging om vanaf het Zieken naar de Torenstraat te varen. “Dat kwam door de Hemsterhuisbrug,” zegt hij. “Met een overdekte boot kon je daar namelijk niet onderdoor.”

De renovatie van de brug bood kansen

Terwijl het zoveel kansen zou bieden als de gracht beter bereikbaar werd, daar was hij van overtuigd: “Toerisme, ook in de winter. Met een overdekte boot. En als er dan toch kademuren worden vervangen, bouw dan nieuwe kademuren terug met extra op- en afstapplekken.” Er volgden overleggen. Met buurtbewoners, met ambtenaren, met politici. Iedereen was enthousiast voor het plan om de Hemsterhuisbrug terug te brengen in originele staat. Maar het bleef lang stil rondom het plan.

De buurt verenigde zich

Architect Peter was een van de bewoners die achter het idee stond. “Er was heel veel overeenstemming over, dus ik vond het gek dat het nooit officieel op de rol was gekomen.” Daar moest verandering in komen, vond hij.  Toen de gemeente de doorvaarthoogte wilde vergroten en wilde zorgen dat er meer water door de gracht kon stromen, verenigde de buurt zich. Bij het eerste idee van de gemeente zou het draaimechanisme namelijk verdwijnen.

Belangrijk monument in ere herstellen

Peter maakte samen met actieve bewoners, bewonersorganisaties van aanliggende buurten, Stichting Haags Industrieel Erfgoed (SHIE), de Vrienden van Den Haag, Stichting Joods Erfgoed en de Haagse rondvaartorganisaties een boekje. In dit boekje stond het voorstel om de brug te restaureren, met de
motivatie waarom het zo belangrijk was dat de brug behouden bleef. Koos van de SHIE legt uit: “Werkend is deze brug een van de belangrijkste monumenten in de stad op het gebied van industrieel erfgoed. Daarbij is het ook nog een product van de Haagse fabriek Enthoven. Dat wilden we graag behouden.” Chris heeft nog een extra argument: “Den Haag had al een hefbrug, ophaalbruggen en een basculebrug. En nu dan ook nog een draaibare brug. Het is uniek dat al die
verschillende soorten te zien zijn in 1 stad.”

Voorbeelden uit andere gemeenten

Als architect was Peter al eens betrokken bij de restauratie van een brug, waardoor hij de weg kende in bruggenland. Hij verzamelde succesvolle voorbeelden uit andere gemeenten die historische bruggen weer draaibaar hadden gemaakt: Middelburg, Groningen, Dordrecht, Haarlem en Zwolle. Voor een betere doorstroming had hij ook een idee. In hetzelfde boekje presenteerde hij het idee om het water onder de landhoofden door te laten stromen. Dat idee is uiteindelijk uitgevoerd.

Initiatiefnemers dachten mee

Nadat de bewoners het boekje aanboden aan het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad kwam er beweging in het project. Er volgden overleggen met het ingenieursbureau van de gemeente en een expert uit Rotterdam die ervaring had met het herstel van een historische brug. Chris, Peter en Koos waren erbij en dachten mee. Er was weinig technische informatie over de brug. Daarom hielpen zij met het zoeken naar achtergrondinformatie. In de archieven vond Koos de originele beschrijving van hoe de brug gebouwd was.

Brugwachtershuisje is weer terug

Ook dachten Chris, Peter en Koos mee over oplossingen. Bijvoorbeeld over een plek waarop de bedieningsapparatuur kon worden neergezet. “Eerst hadden ze bedacht dat het onder de grond moest,” vertelt Peter. “Maar toen vond een van de bewoners een foto van het brugwachtershuisje in het Haags Gemeentearchief. Dat vond iedereen een mooiere oplossing.”

Haags industrieel erfgoed behouden

Er ging heel wat water door de gracht voordat de gerestaureerde brug weer op zijn plek werd gehesen, maar in januari 2024 was het dan zover. Peter, Chris en Koos zijn alledrie tevreden met het resultaat. “Het ziet er fantastisch uit,” vindt Peter. Koos is vooral te spreken over dat het erfgoed is behouden voor de volgende generaties.

De nieuwe op- en afstapplek voor boten maakt het compleet

Niet alleen de brug is gerestaureerd. Tegelijkertijd werd het deel van de kademuur aan de Noordwal tussen de Hemsterhuisbrug en de Bibliotheekbrug vervangen. Chris is blij dat hij is gehoord. En dat dit deel van de kade nu een nieuwe op- en afstapplek heeft. “Hierdoor is de binnenstad beter bereikbaar vanaf het water. Dit maakt de stad nog aantrekkelijker.” Chris zijn ideeën blijven stromen: “De stad is nooit klaar, er valt altijd nog iets te verbeteren. De gemeente mag altijd bij me aankloppen voor een goed idee.”